Open Source Content Management

ادامه ....

ارزیابی ریسک و خطرات
افزون بر عواملی همچون سطح ولتاژ، میزان بار ذخیره شده يا میزان جریان برق و نیز طبیعت محیط، عوامل دیگری هم وجود دارند که برای ارزیابی خطرات ناشی از جراحات و صدمات ناشی از تست تجهیزات برقی می بایست مد نظر قرار گیرند. ارزیابی خطر بایستی قبل از شروع تست انجام گیرد و این کار به شما کمک می کند تا اقدامات پیشگیرانه لازم را شناسایی نمایید. برخی از پرسش هایی که در حین انجام فرآیند ارزیابی خطرات مطرح می شوند، عبارتند از:
1. آیا می توان کار با تجهیزات بدون برق یا برقدار را در ولتاژ یا جریان ایمن انجام داد؟
2. آیا مطلقاً ضرورت دارد افراد بر روی تجهیزات برقدار و یا در نزدیکی آنها در شرایطی کار کنند که جریان ها و ولتاژهای خطرناک پیرامون تجهیزات وجود دارد؟
3. ماکزیمم ولتاژی که بر روی هادی ها در خلال فعالیت کاری دستگاه ها به وجود می آید، چقدر است؟
4. آیا افرادی که تست تجهیزات را انجام می دهند، شایستگی های لازم برای این کار را دارا هستند؟ آیا آموزش های لازم را فراگرفته و دانش کافی برای انجام کارهای خاص را دارند و آیا اطمینان حاصل شده که دیگران را در معرض خطر قرار نخواهند داد؟
5. چنانچه تست کنندگان صلاحیت کامل نداشته باشند، آیا بر کار آنها نظارت کافی صورت می گیرد؟
6. چه نوع حفاظ ایمن فیزیکی (مانند استفاده از فنس های موقت یا دائمی) می بایست برای تجهیزات تحت تست به کار رود تا از صدمه و جراحت پیشگری به عمل آید؟
7. آیا دستگاه های مخصوص تست از طراحی ایمن برخوردارند؟ آیا این دستگاه ها به خوبی نگهداری شده اند؟
8. آیا ضرورت دارد که محدوده اي دائمی براي تست تجهيزات جدا از محل استقرار آنها ساخته شود و يا ساخت محدوده تست موقت در پیرامون تجهیزات ضروري است؟
9. آيا تست کنندگان قادرند که حوزه کاری را به حد کفایت نظارت کرده و در هر زمان از بروز خطر برای دیگران جلوگیری کنند؟
10. در مواقعی که عملیات تست بخشی از "خدمات پس از فروش" باشد، چه میزان از این عملیات جزو تعهدات مشتری است؟ چنانچه تست در منزل مشتری انجام شود، چه اقدامات ویژه ای مورد نیاز است تا بتوان از فرد تست کننده و سایرین حفاظت نمود؟
11. تا چه میزان می بایست تست کنندگان تحت نظارت قرار گرفته و یا در كار تست همراهی شوند؟
12. آیا اقدام تست کنندگان در خصوص طراحی، ساخت یا استفاده از هر گونه تجهیزات ویژه تست با استاندارد BS EN 61010-1 مطابقت دارد؟
13. اندازه دستگاه مورد نظر براي تست چقدر بوده و چه مقدار فضا پیرامون آن جهت انجام تست به صورت ایمن و بدون محدودیت وجود دارد؟
14. اگر نیاز باشد که تمامی کارگران شاغل در کارگاه ها، به دستگاه های برقی نزدیک شوند، آیا شایستگی لازم برای پرهیز از خطر را دارند؟ اگر کارگران فاقد صلاحیت لازم در این زمینه باشند، چگونه از نزدیک نشدن آنها به دستگاه ها اطمینان حاصل می کنید؟
15. آیا زمانی که دستگاه به برق متصل بوده و درگیر فرآیند تست می باشد، به صورت برقدار رها می شود؟
16. آیا میز کار یا محدوده مجزای مربوط به تست، نیاز به وسیله هشدار دهنده مانند لامپ دارد تا نشان دهد که تست در حال انجام است؟
17. آیا نیاز به تهیه منابع اضطراری و یا وسایل اضافی برای دستگاه هایی که سایر کارگران از آنها استفاده می کنند، احساس می شود تا بتوان با اتصال دستگاه های مذکور به این منابع، میزان صدمه به تست کنندگان را کاهش داد؟ آیا کلیدهای محافظ جان (RCDD) را می توان به عنوان وسایل تکمیل کننده حفاظت مورد استفاده قرار داد؟ (توجه: این راهنما و اطلاعات تکمیلی ضمیمه آن، توضیحاتی درباره کلیدهای RCD در حالت كلي و نیز کلیدهای RCD با جریان 30 میلی آمپر را ارایه می دهد. برای اخذ اطلاعات بیشتر، بخش مربوط به کلیدهای محافظ جان در صفحات آتي همین نوشتار را ملاحظه نمایید.)
18. آیا امکان کاستن از تعداد مسیرهای مرتبط با زمین برای کاهش احتمال شوک ناشی از تماس فاز به زمین با استفاده از وسایلی مانند حصار فلزی، فنس و فیبر عایقی یا فرش لاستیکی وجود دارد؟
19. آیا امکان استفاده از سایر منابع تغذیه مانند ترانس ها یا باتری های ایزوله برای کاهش احتمال بروز خطر ناشی از شوک فاز به زمین وجود دارد؟

مدیریت بر فرآیند تست تجهیزات برقی
فراهم نمودن محیطی ایمن برای کار و نیز استقرار یک سیستم ایمن کاری برای کارگران ضروری است. نتایج ناشی از ارزیابی ریسک و خطرات به شما کمک خواهد کرد تا مراحلی را که نیاز به انجام اين ارزیابی دارید، شناسایی کنید. کارگران نيز باید همکاری کرده و در حين كار مراقبت هاي منطقی در خصوص ایمنی خود و سایر افراد را به کار بندند. توصیه های زیر را بايد در مورد تمامي فعاليت ها و از جمله عمليات تست تجهيزات به كار برد:

الف) ايمني پرسنل
تمامی پرسنل بایستی:
1. بدانند که حتي با انجام عمليات تست در منطقه ايزوله از زمين و يا استفاده از ترانسفورماتورهاي ايزوله و حتي استفاده از كليدهاي محافظ جان (RCD) ، باز هم خطر برق گرفتگي وجود دارد.
2. به طور كامل از اتفاقات ناگواری که ممكن است در اثر برق گرفتگی و صدمات حاصل از آن در محيط كار رخ دهد، آگاهي داشته باشند.
3. آموزش های لازم در زمينه کمک های اولیه از جمله CPR را فرا گيرند (CPR مخفف Cardiac Pulmonary Resuscitation به معنی برگرداندن قلب و شش مصدوم به حالت نرمال اولیه مي باشد).

ب) نواحی تست دائم
این نواحی مي بایست:
1. تحت کنترل یک فرد مسئول باشند.
2. به وسيله فنس از ساير نقاط جدا شوند تا بدين وسيله از ورود افراد غيرمجاز به منطقه جلوگیری شود.
3. دارای علائم هشدار دهنده مناسب در ابتداي ورود به منطقه باشند.
4. در خلال عملیات تست و تنها برای پرسنل مجاز و نيز افرادي كه تحت نظارت مستقيم پرسنل واجد شرايط کار می کنند، قابل دسترسی باشند.
5. دارای چراغ های هشدار دهنده مناسبي باشند که نشان دهنده انجام تست بوده و نيز مجهز به چراغ هاي دیگری باشند که نشان دهد ورود به منطقه مزبور ایمن است (غالباً از چراغ های سبز و قرمز استفاده می شود).
66. دارای شستی های قطع اضطراری یا ساير وسایل كارآمد باشند تا قطع تمام منابع تست در مواقع اضطراري امكان پذير باشد. کنترل های اضطراری بایستی به دقت شناسایی شوند و بايد توجه كرد كه اين کنترل های اضطراری نباید منابع تغذیه مربوط به روشنایی عمومی منطقه را از مدار خارج نمایند.
77. حاوي پوستری در باره برق گرفتگی باشد. اين پوستر مي تواند مثلاً نشان دهنده خطر برق گرفتگي و كمك هاي اوليه در اين زمينه باشد. همچنين پوستر مزبور بايد در نقاط حساس نصب شده و اقدامات مربوط به ايمني به ويژه شماره تلفن هاي مربوط به امداد رساني در آن درج گردد.
8. دارای نظم و آراستگي در چيدمان وسايل و دستگاه ها بوده و فواصل بين تجهيزات به طور مناسب رعايت گردد.

پ) نواحی تست موقت
در برخی مواقع ممکن است انتقال تجهیزات به محل دائمي انجام عمليات تست، عملی و یا منطقي نباشد، مثلاً موقعی که تجهیزات بسیار بزرگ هستند كه در اين صورت امكان استقرار آنها در منطقه دائمي ويژه عمليات تست وجود ندارد. همچنين زمانی که تست تجهیزات برقي جزو تعهدات مشتری است، نمي توان اين گونه تجهيزات را به محل دائمي عمليات تست منتقل نمود. بنابراين چنانچه نیاز به انجام تست در حالت برقداربودن تجهيزات باشد، یک منطقه تست موقت بایستی پیرامون تجهیزات ایجاد گردد. در هنگام ایجاد منطقه تست موقت، تمامي اقدامات پیشگیرانه اي كه در مورد مناطق تست دائم به آنها اشاره شد، بایستی مد نظر قرار گيرند و چنانچه اين كار مقدور نباشد، نياز به انجام ارزیابی است تا بتوان اقدامات لازم جهت كاهش خطرات را تا حد ممكن به عمل آورد. توجه داشته باشید که تسترهاي كوچك مجهز به دوشاخه مخصوص تست (Plug-in Tester) كه داراي دو وضعيت “Go/No go” هستند، در حالت کلی فقط پلاريته منبع را کنترل كرده و حداكثر مي توانند وجود اتصال زمین را نشان دهند ولي قادر به تشخيص ميزان تأثير اتصال زمين نيستند.

ت) مناطق ايزوله از زمین
منطقه تست را به گونه اي ایجاد کنید كه حتي الامكان از زمين ايزوله باشد و همچنين سعي كنيد از منابع تغذيه ايزوله استفاده نمایید. برای نیل بدین منظور، اقدامات زیر را به انجام رسانید:
1. ميز تست مورد استفاده بايد از مواد عایق ساخته شده و قاب و پایه های آن عایق باشد تا از امکان تماس با زمین در حین تست جلوگیری نمايد.
2. تمامی لوله ها، رادیاتورها، سازه ها و قطعات فولادی ساختمان، لوله های فلزی، وسایل برقی ارت شده، سوکت های فلزی، و غیره را از دسترسی به میز دور نماييد و يا آنها را به طور دائم با مواد عایقی بپوشانید تا از تماس آنها با ميز تست جلوگیری شود.
3. در جایی که نیاز به استفاده از هویه یا چراغ هاي مخصوص روشنايي ميز كار باشد، از نوع فشار ضعیف اين وسايل استفاده کنید که برق آنها از ترانسفورماتور ایزوله مطابق استاندارد BS 615588 تأمين شود. در اين صورت نيازي به استفاده از ميله اتصال زمين در منطقه تست نخواهيد داشت.
4. اگر نیاز به نصب پريز مربوط به آنتن تلویزیون و يا راديو در منطقه تست باشد، نصب اين پريز بایستی مطابق با استاندارد BS 415 صورت پذيرد.
5. فرش عايق لاستیکی بایستی با استاندارد BS 9211 مطابقت داشته و نیز تمیز و خشک باشد ضمن این که فرش مزبور بايد به طور منظم تست گردد و همچنین بایستی برای عملیات تست به حد کافی بزرگ باشد تا زمانی که فرد تست کننده در حالت ایستاده و یا نشسته قرار دارد، بتواند به راحتي بر روی آن قرار گیرد (توجه داشته باشيد كه پایه های صندلی هنگام نشستن فرد تست كننده، ممکن است به فرش مذكور آسیب برسانند).
6. اگر از نوارهای مچی مخصوص تخلیه الکتريسيته ساكن استفاده شود، اين نوارها بایستی دارای مقاومت مناسب باشند (مقامتی در حد 11 مگا اهم یا بیشتر). استفاده از نوارهای مچی که سبب ارتباط مستقیم فرد با زمين مي شود، مجاز نمي باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در اين زمينه، به استاندارد BS IEC 61340-5-1: 1998 مراجعه نمایید.