ايمني در تست تجهيزات برقدار - 5

عایق کاری موقت
وقتی که خطر تماس همزمان با هادی های خطرناک وجود دارد، نبايد فرض را بر اين بگذاريم که کارگران قادر به جلوگيري از چنين تماس های خطرناکي هستند. استفاده از عایق کاری موقت که می تواند به كمك صفحات مخصوص و یا ورقه های عایقی (به صورت انعطاف پذير و یا غیر قابل انعطاف) باشد، را مد نظر قرار دهيد. البته ممکن است یک محدودیت عملی در استفاده از صفحات مزبور در زمان تست و سوارکردن تجهیزات الکترونیکی کمپکت وجود داشته باشد.

مناطق ايزوله از زمین
دستیابی به یک منطقه کامل ايزوله از زمین بسيار دشوار است زیرا براي اين منظور ضرورت دارد اطمينان حاصل كنيم كه تمامي سقف ها و دیوارها جریان را از خود عبور نمي دهند چرا كه شوك حاصل از عبور جريان موجب آسيب و صدمه به افراد مي شود. بنابراین استفاده از مواد عایقی مناسب مانند فرش هاي عايق لازم است تا منطقه اي ايزوله از زمين ایجاد شود. سپس این مناطق باید در فواصل منظم تست شوند تا اطمينان حاصل شود كه خواص عایقی آنها ثابت مانده است. ايجاد منطقه ايزوله از زمین به آساني عملي و امكان پذير است اما ارزیابی کلی از خطرات ضرورت دارد تا اطمینان حاصل شود که افراد تست کننده با هیچ یک از هادی های ارت شده تماس خطرساز برقرار ننمايند. اقلامی همچون لوله های هدایت آب و گرما و نیز رادیاتورها بایستی مجهز به حفاظ باشند و یا منطقه تست باید به گونه ای باشد كه از تماس همزمان افراد تست کننده با تجهیزات زیر تست و دستگاه های ارت شده جلوگیری نماید. مناطق ايزوله از زمين باید به گونه اي باشد كه امکان تماس با قسمت های هادی و رسانا به حداقل ممكن برسد. ضمناً می توان از یک کلید RCD با جریان 30 میلی آمپر به عنوان وسيله تکمیلی حفاظت استفاده نمود. مناطق ايزوله از زمین اغلب همراه با ترانسفورماتورهای ایزوله مورد استفاده قرار می گیرند. وقتی که امکان ایجاد منطقه ايزوله از زمين به خاطر ضرورت ارت کردن تجهیزات زیر تست وجود نداشته باشد، مي توانيد از میزان قطعات فلزی غير ضروري تا حد ممكن بكاهيد.

ترانسفورماتورهای ایزوله
در صورت تماس فرد با یک هادی برقدار در منبع تغذیه ایزوله شده و تماس قسمت دیگري از بدن وي به هادی ارت شده، ترانسفورماتور ایزوله مورد استفاده به عنوان منبع تغذیه در عمليات تست، مي تواند از خطر برق گرفتگی جلوگیری نمايد. اما باید توجه داشت که اگر فردي به طور همزمان با هر دو هادی ثانویه ترانسفورماتور تماس برقرار کند، ترانسفورماتور ایزوله نمی تواند از برق گرفتگی وي جلوگيري نمايد مگر این که ولتاژ خروجی كمتر از 50 ولت متناوب ( يا 120 ولت مستقیم) در محيط خشک بوده و یا ولتاژ مزبور كمتر از 16 ولت متناوب (يا 35 ولت مستقیم) در محيط نمناك باشد. شرايط ایزوله بودن از زمین بایستی به طور منظم تست شود و یا بايد اقدام به نصب وسایل نشان دهنده ارت فالت نمود تا اطمینان حاصل شود که ارت فالت های خطرناک تشخيص داده شده و رفع عيب مي شوند.

کلیدهای محافظ جان (RCD)
این کلیدها وسایل تكميلي حفاظت هستند که از برق گرفتگی جلوگیری نمی کنند ولی مي توانند از مدت زمان وقوع برخی از شوك هاي الكتريكي جلوگیری کنند. اين كليدها توانايي قطع سريع منبع تغذیه برق را در صورت عبور جریان نسبتاً کم از طريق زمین (مانند زماني که برق گرفتگی رخ می دهد) دارا هستند. بنابراین کلیدهاي RCD قادر به ايجاد سطح حفاظتی بالاتری در برابر خطرات ناشي از برق گرفتگی شدید در هنگام استفاده از منابع تغذيه حفاظت نشده مي باشند. یک کلید RCD مورد نیاز برای به حداقل رساندن خطرات و ضايعات انساني بایستی دارای حداكثر جریان قطع نامی 30 میلی آمپر بوده و نباید دارای زمان تأخیر قابل تنظیم باشد. اگرچه اغلب از کلیدهای با جریان 30 میلی آمپر استفاده می شود، ولی کلیدهای با جریان قطع کمتر (10 میلی آمپر یا کمتر) نيز موجودند كه می توان از آنها برای حفاظت تكميلي در جايي كه ايجاد نويز مشكل خاصي محسوب نشود، استفاده کرد. هنگامي که حفاظت فردی تا اندازه اي بستگی به عملکرد کلید RCD داشته باشد، این کلید بایستی با استفاده از تجهیزات تست مربوطه و در فواصل زمانی مناسب تست گردد (برای نمونه کلیدهای RCD قابل حمل قبل از هر بار استفاده باید به طور هفتگی مورد بررسي قرار گيرند). افزون بر این، تمامی کلیدهای RCD بایستی حداقل سالی یکبار با استفاده از تست کننده مخصوص RCD تست شوند که این دستگاه تست کننده، جریان قطع و سرعت عمل کلید را تست می کند.

دستگاه هاي ويژه تست تجهیزات برقي
در صورت امکان، دستگاه هاي تست كننده باید از يك طراحی ويژه برخوردار باشند. در اين حالت سازنده بايد عمليات ايمني لازم در خلال استفاده از دستگاه را در طراحي خود مد نظر قرار دهد. در صورت امكان تجهيزات تست بايد مطابق استاندارد BS EN 61010 ساخته شوند. دستگاه هاي ويژه تست تجهيزات برقي بايد با همان استاندارد ايمني تجهيزات مربوطه طراحي و ساخته شوند. وقتي تجهيزات از طريق منبع تغذيه برق راه اندازي مي شوند، استفاده ايمن از آنها بايد به شيوه صحيح انجام پذيرد. علاوه بر این، چگونگي اتصال دستگاه هاي ويژه تست به تجهیزات بايد با ایمنی لازم صورت گيرد.
دستگاه های تست عایقي می توانند ولتاژهای زیادی در خروجی خود تولید کنند و برخی از آنها دارای قابليتي هستند كه می توانند جریان خروجی را به سطح ایمن و بدون خطر كاهش دهند. عموماً جریان بدون خطر و ایمن برابر با 5 میلی آمپر می باشد (قبلاً جریان 55 میلی آمپر متناوب به عنوان جريان ايمن در نظر گرفته مي شد ولی از ماه می 2001 جريان خروجي تجهیزات جدید باید به 3 میلی آمپر محدود شود). اگر تماس خطرناکی با هادی های خروجی برقرار شود، خطر صدمه و جراحت در صورتی که این سطوح جریان افزایش نیابند، به حداقل می رسد. چنانچه سطوح جریان بالاتری مورد نیاز باشد، اقدامات خاص نیاز است تا از آسيب و ضايعات جلوگیری شود. این اقدامات شامل استفاده از رابط های تست متصل به کلیدهای کنترل و یا استفاده از محفظه های مجهز به قفل برای جلوگیری از دسترسی به قسمت های خطرناک و ایجاد محدودیت در انجام تست توسط افراد غیرمجاز می باشند. اکثر تست هاي عایقی را می توان تحت جریان های ایمن مشخص شده در فوق به انجام رساند.
نحوه اتصال تجهیزات براي تست باید به گونه اي باشد كه حفاظت مناسبی در برابر برق گرفتگی ایجاد نماید. تنها استثناء در این مورد هنگامی است که تجهيزات مورد نظر براي تست در درون محفظه قفل دار به دستگاه هاي تست كننده وصل شده و يا رابط اتصال آنها قطع مي شود كه در اين گونه موارد منبع تغذیه بايستي ایزوله بوده و نيز مي بايست اطمینان حاصل شود که هر گونه انرژی ذخیره شده در منبع، از بين رفته باشد تا خطري براي افراد ايجاد ننمايد. در این حالت، هادی های اتصال دهنده قسمتی از هادی های تحت تست را تشكيل داده و بنابراين دارای خطري مشابه همان هادي ها خواهند بود.

نمونه دستگاه های تست كننده
پاراگراف های زیر عمدتاً مربوط به اسیلوسکوپ می شود اما می توان برخی اوقات آنها را برای دستگاه های دیگر نظیر سیگنال ژنراتور نيز مورد استفاده قرار داد.

ولتاژهای خطرناک ممکن است در قاب اسیلوسکوپ ارت شده کلاس I یا در برخی موارد در انواع معینی از اسیلوسکوپ های کلاس II با عایق دوبل پديد آيند. ولتاژهای خطرناک ممکن است از ولتاژهای اندازه گیری شده بر روی تجهیزات زیر تست ناشی شوند و یا در بعضی موارد به خاطر شکست عایقی خود اسیلوسکوپ پدید آیند. مشکلات اندازه گیری از آنجا بوجود می آیند كه بیشتر اسیلوسکوپ ها دارای ترمینال "سیگنال مشترک" متصل به شاسی اسیلوسکوپ و نیز قاب و اتصالات آن هستند. در یک اسیلوسکوپ کلاس I، این قسمت ها به هادی حفاظتی منبع تغذیه وصل می شود. این بدین معنی است که همه اندازه گیری ها باید نسبت به زمین انجام شود که البته اين امر سبب محدود شدن اندازه گیری ها با اسیلوسکوپ مي شود. اخيراً تکنیکی به وجود آمده که به كمك آن می توان اسیلوسکوپ را به صورت شناور وصل نمود (منظور از شناور بودن اين است كه اتصال اسيلوسكوپ از طريق هادی حفاظتی منبع تغذیه حذف مي شود). در اين صورت قاب و محفظه اسیلوسکوپ در بالای پتانسیل زمین شناور مي ماند که احتمالاً خطرات برق گرفتگی خاص خود را خواهد داشت (در این حالت می توان از اسيلوسكوپ برای ولتاژهای بالا و نيز در برخی از انواع اندازه گیری ها استفاده نمود). راه اندازی یک اسیلوسکوپ با حذف هادی حفاظتی بدین معنی است که دستگاه دیگر در برابر شكست عایق داخلی حفاظت نمی شود. عیب دیگر این وضعیت از این قرار است که نياز به ایجاد یک منطقه ايزوله از زمین وجود دارد. چنین استفاده ای نیز مفهوم حفاظت اولیه سازنده تجهیزات را در باره حفاظت کلاس I زیر سؤال برده و بایستی از آن اجتناب نمود. تاكنون روش هايي به کار رفته اند تا به كمك آنها اندازه گيري ايمن در حالت شناور بودن اسيلوسكوپ امکان پذير گردد. یکی از این روش ها تغذیه نمودن اسیلوسکوپ از طریق ترانسفورماتور ایزوله بوده که در این حالت مرجع زمین در منبع تغذیه حذف گرديده و امکان اندازه گیری شناور فراهم مي شد. مزیت این روش این است که منطقه ايزوله از زمین نیاز نبوده ولی عیب آن این است که اسیلوسکوپ در برابر شکست عایقی نسبت به شاسی محل استقرار خود حفاظت نمی شود (همچنين در صورت انجام اندازه گيري فشار قوي، عایق داخلی اسیلوسکوپ می تواند تحت فشار مضاعف قرار گیرد). روش دوم استفاده از مانیتور ایزوله مخصوص در تغذیه اسیلوسکوپ می باشد (که البته به آن مانیتور ایزوله خط یا مانیتور ایزوله زمین هم می گویند). این روش به اسیلوسکوپ امکان می دهد که بدون نیاز به هادی حفاظتی، به كار خود ادامه دهد كه در اين صورت مانیتور به طور مدام ولتاژ بین محفظه اسیلوسکوپ و نقطه مرجع زمین را کنترل می کند. اگر ولتاژ روی محفظه اسیلوسکوپ به حد خطرناکی برسد، مانیتور منبع تغذیه اصلی را حذف کرده و معمولاً دوباره هادی حفاظتی منبع تغذیه را وصل می کند. ولتاژ نمونه براي عملكرد مانیتور باید در حدود 30 ولت مؤثر باشد. در اين ولتاژ است كه اسیلوسکوپ در برابر شكست عایق داخلی حفاظت می شود.
عیب این روش در آن است که تنها برای اندازه گیری سیگنال های فشار ضعیف به کار می رود زیرا در غیر این صورت، عایق داخلی اسیلوسکوپ تحت فشار فراوان قرار می گیرد.
در سال های اخیر، پیشرفت هاي تكنولوژي منجر به ساخت وسایل متنوعي شده است که مي توانند در سیم رابط اندازه گیری اسیلوسکوپ مورد استفاده قرار گيرند. همچنين در اين صورت، امکان ارت اسیلوسکوپ کلاس II نسبت به منبع تغذیه اصلی وجود داشته و مي توان ولتاژهای اندازه گیری شده را ايزوله نمود تا از بروز پتانسیل در محفظه اسیلوسکوپ جلوگیری به عمل آيد. براي وسایل مدرن و مخصوص از تکنیک های گوناگونی استفاده می کنند تا مشكل عايقي آنها را برطرف نموده و بتوانند به طور مثال در محدوده میلی ولت تا هزار ولت اقدام به اندازه گيري نمايند (عایق های اپتيكي موسوم به opto-isolators كه به آنها optical isolators هم مي گويند، از اين نمونه تكنيك هاي به كار رفته هستند). در ضمن به ياد داشته باشيد كه عایق هاي به كار رفته به عنوان حفاظ های عملی و منطقی، ممكن است خطراتي نيز داشته باشند. وسایل عایقی در اشکال متنوعی عرضه شده و ممکن است مطابق میل سازنده نام هايی مختلف داشته باشند. برخی از نام های متداول برای این وسایل عبارتند از: تقویت کننده های ایزوله، تقویت کننده های دیفرانسیل، و رابط های ایزوله. انتخاب درست وسیله عايقي مطابق نوع اندازه گیری مورد نظر حائز اهمیت بوده و کاربر بایستی به توصیه سازنده نيز عمل نمايد. برخی سازندگان اینک اسیلوسکوپ هایی با ورودی های ایزوله (یعنی جایی که ورودی های اندازه گیری شده از یکدیگر و نیز از شاسی اسیلوسکوپ ایزوله هستند) تا سطوح ولتاژ فشار قوی (به طور نمونه 850 ولت ماکزیمم متناوب و مستقیم) ارايه می کنند. در مورد استفاده از این تجهیزات و نیز همه اسیلوسکوپ های کلاس II تمام عایق بایستی ملاحظات لازم را به عمل آورد. اسیلوسکوپ هایی که با باتری راه اندازی می شوند را می توان برای سطوح اندازه گیری فشار قوی موجود مورد استفاده قرار داد كه البته این وسایل دارای نقطه مرجع صفر نیستند.

نظرات (0)

هیچ نظری در اینجا وجود ندارد

نظر خود را اضافه کنید.

ارسال نظر بعنوان یک مهمان
پیوست ها (0 / 3)
مکان خود را به اشتراک بگذارید

مطالب مشابه

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت چهارم

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت سوم

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت دوم

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت اول