حیوانات خانگی
درباره حیوانات خانگی
در برخی جوامع بخصوص جوامع غربی «pet» یک عضو خانواده محسوب میشود و به همان میزان توجه و جایگاه خاص خود را داراست.همدمی انسان با حیوانات به زمانهای دور برمیگردد. نقل است که 4 هزار سال است گربهها با انسان زندگی میکنند و از دیرباز تاکنون افسانهها و خرافات بسیاری راجع به این حیوان و دیگر انواع حیوانات خانگی نقل شده است به طوری که شنیده ایم که در مصر باستان گربه نمادی از خدایان بود و در قرنهای بعد بسیاری او را نماد شیطان میدانستند.
در برخی جوامع نیز بخصوص جوامع غربی «pet» یا همان حیوان خانگی یک عضو خانواده محسوب میشود و به همان میزان توجه و جایگاه خاص خود را داراست.
در همین خصوص و با توجه به اهمیت بهداشت و شیوه همزیستی با حیوانات خانگی گفتوگویی با یحیی الماسی دامپزشک درباره چگونگی نگهداری حیوانات خانگی و رعایت بهداشت داشته ایم تا از این طریق خانواده در مورد نوع برخورد و نگهداری این حیوانات آگاهی بیشتری پیدا کند.
در این گفتوگو به انواع بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان اشاره شده است و آنچه محور اصلی بحث قرار گرفته شیوههای رعایت بهداشت در محیطی است که یک یا چند حیوان اهلی نگهداری میشود.
چند وقتی است که شاهدیم تعداد خانوادههایی که مایل به نگهداری حیوانات اهلی هستند روبه افزایش است از طرفی همه خانوادهها از شرایط نگهداری این حیوانها مطلع نیستند. در ابتدای بحث بهتر است در مورد خطرات و بیماریهایی که ممکن است از حیوانات خانگی به انسان منتقل شود صحبت کنید.
برای شروع بهتر است مختصری راجع به تاریخچه همدمی انسان با حیوان اشاره کنیم تا بعد از آن بتوانیم به شیوههای نگهداری حیوانات خانگی هم بپردازیم. انسان در زمانهای بسیار دور برای آن که بتواند بهتر زندگی کند به نوعی از حیوانات کمک میگرفت و آنها را برای این کار اهلی میکرد و نزد خود نگه میداشت، مانند سگ و اسب. امروزه شاید دیگر نیاز مستقیم به این حیوانات نباشد اما برای انسانها هنوز برخی حیوانها مانند یک همدم در زندگی محسوب میشوند و از همین روست که شیوههای نگهداری آنها و لزوم رعایت بهداشت ضروری به نظر میرسد.
با توجه به این که ما در فرهنگ خود و در جامعه شهری زمینه نگهداری از حیوانات اهلی را پیشتر نداشتهایم، بهتر است توضیحات خود را با جزئیات و با شرح تمام موارد خطرناک برای انسان ذکر کنید.
ما در فرهنگمان و در جوامع شهری سابقه نگهداری از حیوانات اهلی را داشته ایم مثل حضور پرندگان مختلف در خانهها مانند طوطی، فنچ، کاسکو، مرغ عشق و... و آنچه اخیرا باب شده است نگهداری حیوانات پستاندار مثل سگ و گربه در خانه است یا برخی دیگر هم علاقه به پرورش سنجاب، موش، خرگوش و لاکپشت دارند که هرکدام از این حیوانات روش نگهداری مختلف متفاوت دارند و به همان نسبت رعایت بهداشت در موردشان تفاوت پیدا میکند.
* اما به نظر میآید که یک اصول کلی برای مراقبت از حیوانات خانگی باید باشد.
بله بیماریهایی هست که فقط از طریق حیوانات خانگی به انسان منتقل میشود مثل آنفولانزا، سل، یا یک سری بیماریهای عفونی دستگاه تنفسی که از پرندگان به انسان منتقل میشود.
سگ و گربه قطعا میتوانند ناقل یک سری بیماریهایی به انسان باشند و عمدهترین مسئله علاوه بر میکروبی که از طریق سگ یا گربه وارد دستگاه گوارش انسان میشود عاملی دیگر هم به نام تکسوپلاسما هست که باعث سقط جنین میشود و چنین است که عوام میگویند زن حامله نباید گربه نگه دارد.
سگ هم میتواند عفونتها و ویروسهای گوارشی به انسان منتقل کند. علاوه بر این یک سری عوارض جدی مثل انگلها از حیوان به انسان میرسد. لاکپشت، سنجاب و... میتوانند علاوه بر آنچه سگ و گربه منتقل میکنند یک سری عفونتهای ناشناخته وارد بدن انسان کنند.
نوع دیگری از حیوانات هستند که نگهداری از آنها در جوامع ایرانی شایع نیست اما برخی خانوادههای غربی این نوع حیوانات را در منزل خود نگه میدارند مانند «مار و عقرب» که حضور آنها در خانه خطرات خود را دارد.
* با توجه به خطراتی که ممکن است از جانب حیوانات خانگی انسان را تهدید کند و همچنین با توجه به شیوع علاقه به نگهداری آنها در خانه بهترین روشها برای خرید و نگهداری از این نوع حیوانات چیست؟
بهترین راه این است که اول از سلامت کامل حیوان باخبر باشیم و اصولیترین راه، مراجعه به دامپزشک متخصص است تا اگر لازم باشد روی حیوان آزمایش انجام شود یا واکسن تزریق شود تا ناقل بیماری به انسان نباشد.
پس از طی این راهها حیوان دارای شناسنامه بهداشتی میشود. قدم دوم آن است که از منابع مطمئن، حیوان خریداری شود. بعضیها حیوانات ولگرد مثل گربههای خیابانی را نگهداری میکنند و از سلامتش خبردار نیستند. روش مطمئن دیگر محل نگهداری حیوان است که باید یک جایگاه مشخص داشته باشد تا هم حیوان احساس آرامش و امنیت کند و هم این که اگر عارضهای داشته باشد در همان محل مداوا شود.
*روشهای اطمینان بخش دیگر برای حضور یک حیوان در خانه چیست.
باید دورههای درمان یا تزریق واکسن به حیوان کامل شود. خانوادهای که اقدام به نگهداری حیوان میکند باید مراقب سلامت حیوان باشد.
* در مورد تغذیه حیوانات خانگی مطمئنا روشهای مناسب و قاعدهبندی وجود دارد.
بله باید توجه بشود که حیوان از چه نوعی است و چه غذایی را نیاز دارد. اگر پرنده است غلات و دانههایی برایش تهیه بشود که نیاز او را تامین کند یا اگر حیوان گوشتخوار است باید تغذیه مناسب بشود تا خود و بالطبع انسان را بیمار نکند.
* آیا حیوان خانگی احتیاج به تربیت خاصی دارد.
بله تربیت حیوان مراتبی دارد که با توجه به خلق و خوی او مراحل تربیت هم تغییر میکند. برخی حیوانها تربیتناپذیرند مثل خرگوش و برخی بسیار تربیتپذیرند مثل سگ. به هر حال وقتی حیوان تربیت بشود محیط را کمتر آلوده میکند و از بودن در کنار او آرامش و نشاط بیشتری حاصل میشود.
*نظافت حیوان چطور؟ آیا این کار هم با توجه به نوع حیوان تغییر میکند.
مطمئنا چنین است. در مورد حیوانهایی که مو دارند باید در مورد نظافت آنها وسواس داشت و همچنین باید ناخنهای او مرتب شود، موهایش قشو کشیده شود تا در منزل نریزد یا قاطی مواد غذایی نشود همچنین باید به این نکته هم اشاره کرد که تمام وسایل حیوان از محل نگهداری او گرفته تا ظرف غذایش کاملا مجزا از زندگی دیگر اهالی خانواده باشد. همچنین باید رفتارهای غیرطبیعی حیوان را مدنظر داشت که نشانهای از بیماری اوست و بلافاصله نزد دامپزشک برده شود.
* موارد قابل ذکر دیگر چه چیزهایی است.
نکته مهم دیگر نوع ارتباط حیوان با حیوانات دیگر است به این ترتیب که حیوان مخصوصا پستانداران فقط با صاحب خود بیرون برده شود و باید بشدت مراقب او باشند چرا که ارتباط با حیوانات ولگرد ممکن است انواع بیماریها را به حیوان خانگی منتقل کند.
همچنین به طور جدی باید در مورد تغذیه حیوان خانگی حساس بود، به هیچوجه ته مانده سفره را به حیوان به عنوان غذا ندهند.
هر حیوان نیاز طبیعی خود را دارد و باید غذایی را بخورد که نیاز اوست. به عنوان مثال برخی خانوادهها فکر میکنند پرنده فقط تخمه میخورد. نیاز بدن پرندگان با غلات سرشار از مواد غذایی تهیه میشود و با خوراندن تخمه، پرنده ضعیف میشود در برابر بیماریها مقاوم نخواهد بود.
همچنین یادآوری این نکته هم لازم است که همزمان با پیشرفت، تمایل به پرورش و نگهداری انواع حیوانات در خانه منابع اطلاعرسانی مثل کتابها و مجلات مختلف که منتشر میشود میتواند سطح آگاهی خانواده را بالا ببرد نیز این که در برخی فروشگاهها مشاهده میشود که خوراک مخصوص سگ یا گربه به فروش میرسد که میتوان با خرید آنها غذای مناسب و در خور نیاز طبیعی بدن حیوان خانگی را به آنها تغذیه کرد تا هم در برابر بیماریها مقاوم باشند و هم این که از بودن در کنار آنها احساس لذت بیشتری برد.