جشن‌ها و عروسى‌ها در آذربايجان غربى
- توضیحات
- دسته: استان آذربایجان غربی
- بازدید: 397
جشن‌ها و عروسى‌ها
همان‌طور که پيشتر نيز ذکر گرديد استان آذربايجان غربى از ترکيب قومى و دينى متنوعى برخوردار است. هرکدام از اين اقوام به رغم مشابهت‌هاى فرهنگى و رفتاري، به نسبت‌هاى متفاوت شيوه‌هاى خاصى براى برگزارى مراسم و آئين‌هاى خود دارند. ايلات و عشاير، پيروان اهل تسنن، مسيحيان، شيعيان و پيروان ديگر اديان، در برگزارى مراسم مربوط به جشن‌ها و سرورها، اعياد ملى و مذهبي، سوگ‌ها و عزاها و ساير مراسم، رفتارهاى قومى ويژه‌اى دارند که هرکدام از آنها جاذبه‌هاى خاصى را براى افراد غيربومى و جهانگردان به‌وجود مى‌آورند.
يکى از اين مراسم، جشن‌هاى عروسى است که به‌ويژه در نقاط روستائى و عشايرى جلوه‌هاى شگفتى دارند. از آنجا که اکثريت ساکنين استان را آذرى تبارها تشکيل مى‌دهند مراسم مربوط به جشن عروسى در بين آذرى‌ها به‌طور فشرده مورد اشاره قرار مى‌گيرد:
مراسم مربوط به عروسى در سطح استان و به‌ويژه در روستاهاى آن معمولاً در فصل پائيز انجام مى‌گيرد. مراسم از روز نشان کردن و نامزدى شروع مى‌شود و در خانه دختر نامزد شده، بازى‌ها، نمايش‌ها و صحنه‌پردازى‌هاى زيادى به راه مى‌افتند. اجراءکنندگان اين مراسم غالباً دختران هستند.
آنها حتى در نقش مردها نيز بازى‌هائى انجام مى‌دهند. به‌علاوه در نقش کسانى که به نوعى در عروسى دخالت دارند نيز درمى‌‌آيند.
مثلاً در نقش مادر زن و پدر شوهر و عاقد و ... مانند آنها.
عروسى معمولاً با خواندن سرودها و تصنيف‌ها همراه است. اين تصنيف‌هاى زيبا و تغزلي، حتى طنزآلود در واقع زينت بخش مجالس عروسى هستند و هميشه به همراه موسيقى و رقص اجراء مى‌شوند.
مراسم عروسى در چند مرحله است از جمله خواستگاري، عقد، نامزد کردن و نشان بردن، شب حنابندان، بردن جهيزيه و غيره، همچنين ”پاينده تخت“ انجام مى‌گيرد. هر مرحله نيز براى خود سرودها و آوازهاى خاصى دارد که خصوصيات همان مرحله را نشان مى‌دهد.
خواندن سرودهاى مربوط به مادرشوهر عروس از جالب‌ترين مراسم است. شکى نيست که بين عروس آنها و مادرشوهران هميشه به نوعى کشاکش بوده است.
اين کشاکش از زبان مادرشوهر که نقش آن را يکى از دخترها به عهده مى‌گيرد به شکل طنزآميزى ايفاء مى‌گردد. گفت و گوهاى رد و بدل شده بين عروس و مادرشوهر که معمولاً موزون و توأم با رقص اجراءکنندگان است، تصويرى واقعى از زندگى نوعروسانى است که در شروع زندگى مشترک خود بنا به ملاحظات فرهنگى خاص منطقه، مجبور به زندگى در کنار مادر شوهر و ساير اعضاء خانواده داماد هستند. البته به‌تدريج اين نوع ترکيب خانوادگى خصوصاً در شهرها منسوخ شده و در حال حاضر خاص مناطق روستائى و عشاير منطقه است.
اولين مرحلهٔ مراسم ازدواج در ميان ايلات و عشاير استان، مراسم خواستگارى است که معمولاً ريش سفيدى از طرف خانوادهٔ پسر به خانه دختر مى‌رود و مراسم خواستگارى را به‌جا مى‌آورد. وقتى موافقت کامل حاصل شد بستگان پسر با کله‌قند وارد خانهٔ دختر مى‌شوند و در مورد شيربها صحبت مى‌کنند. شيربها نسبت به وضع خانواده دختر از ۵۰ تا ۲۰۰ گوسفند، چند رأس اسب و گاو، چند دست خلعت و غيره مى‌باشد.
هرچه تعداد گوسفندها بيشتر باشد طلا و غيره نيز به همان نسبت زيادتر خواهد بود. خانوادهٔ پسر نمى‌توانند از قبول مقدار شيربها خوددارى کنند، زيرا ديگر کسى به آنها دختر نمى‌دهد. پس از موافقت خانوادهٔ پسر، شيربها را به خانهٔ عروس مى‌برند و تحويل مى‌دهند و روز عروسى معين مى‌شود.
حضور مدعوين در روز عروسى اجبارى است و پيشکش‌هائى از قبيل پول، گوسفند يا هديه‌هاى ديگر به داماد مى‌دهند. جشن عروسى سه روز طول مى‌کشد.
آنگاه عروس را سواره به‌سوى خانهٔ داماد حرکت مى‌دهند که در اين حال سواران، پيشاپيش عروس مى‌تازند و هرکسى که زودتر به خانهٔ داماد برسد جايزه‌اى مى‌گيرد. داماد نيز به خانهٔ يکى از اقوام خود مى‌رود و لباس جديد خود را مى‌پوشد. معمولاً زن همين خانواده به‌عنوان ينگه (همراه) عروس، او را به حجله مى‌برد. هرگاه کسى بخواهد عروس را ببيند بايد رونما بدهد، هرگاه عروس باکره نباشد، فرداى آن روز او را سوار الاغ مى‌کنند و او را با تحقير و توهين به خانهٔ پدر او مى‌فرستند