▪ Rosmarinus officinalis
نام علمی اکلیل کوهی رزمارینوس به معنی شبنم دریا میباشد؛ چرا که زیستگاه طبیعی گیاه بیشتر در نواحی ساحلی است. در یونان باستان اعتقاد بر این بوده ک اکلیل کوهی (رزماری) ذهن و حافظه را تقویت میکند و به همین دلیل دانشجویان یونانی در وقت امتحان دادن، تاج گلهایی از اکلیل کوهی به دور سر خود میپیچیدهاند. بعدها از اکلیل کوهی برای حفظ خاطره استفاده شد و در تشریفات تدفین، عزاداران شاخههایی از اکلیل کوهی تازه را بر روی مقبره قرار میدادند تا شخص متوفی فراموش نشود، در مراسم عروسی این گیاه به علامت وفاداری بوده و شاخههایی از آن در میان دسته گل عروس قرار داده میشده است .
ارتباط اکلیل کوهی با سر از همان هنگامی معلوم شد که گیاه پزشکان برای درمان سردرد، استفاده از آن را آغاز کردند. روغن اکلیل کوهی از قدیم برای درمان نقرس و دردهای عضلانی مورد استفاده قرارا میگرفته و یکی از اجزای اصلی داروی معروف «آب مجارستان» را تشکیل میداده است. این معجون، زندگی را به الیزابت ملکه مجارستان که دچار رعشه و فلج دست و پا شده بود، بازگردانید. در طول قرن پانزدهم، مردم شاخههایی از اکلیل کوهی را در منازل خود میسوزانیدند تا آنها را از مرگ سیاه (طاعون) حفظ کند؛ همچنین در جنگ جهانی دوم، اکلیل کوهی را به همراه سرو کوهی در بیمارستانهای فرانسه میسوزانیدند، تا از بروز عفونت جلوگیری به عمل بیاید .
در منزل اکلیل کوهی از گیاهانی است که در طباخی مورد استفاده قرار میگیرد. مزه تند آن گوشت گوسالهی سرخ شده را خوشمزه و غذای تهیه شده از مرغ و ماهی را لذیذ مینماید. این گیاه همراه دیگر سبزیها نیز پخته میشود و به مصرف میرسد. اکلیل کوهی در تهیه لوازم آرایشی نیز به کار میرود و روغن آن یکی از اجزای مواد تقویت کننده و شامپوهای مخصوص موی سر میباشد .
● زیستگاه طبیعی :
گیاه بومی حوزه مدیترانه است و به طور گسترده در آب و هوای معتدل پرورش داده میشود. اکلیل کوهی همچنین به طور خودرو بر روی صخرهها و تپههای ساحلی مدیترانه به عمل میآید .
● مشخصات ظاهری :
اکلیل کوهی گیاهی بوتهای و همیشه سبز و بسیار معطر میباشد. طول آن به یک و نیم متر میرسد و شاخههای متعدد آن هنگامی که جوان هستند، نرم و کرکدار است. اما با گذشت زمان چوبی و سخت شده و پوست آن فلس مانند و قهوهای مایل به خاکستری میشود. برگهای گیاه بسیار باریک، شبیه چرم و حالت سنبله را دارند. سطوح رویی برگها سبز پررنگ و زیر آنها نرم و خاکستری کمرنگ میباشد. وقتی که برگها به هم مالیده شوند، عطری بسیار قوی از آنها متصاعد میشود که بوی کافور و کمی هم بویی شبیه کاج میدهد. از اوایل بهار تا اوایل تابستان گلهای دو لپهای آبی و کمرنگ به صورت خوشهای از انتهای ساقههای اکلیل کوهی ظاهر میشوند .