پرخاشگري، پدال ترمز دارد
- توضیحات
- دسته: روانشناسی
- بازدید: 443
سلامت-«يک کم آرام‌تر، چرا داري داد مي‌زني؟» اينها جملات آشنايي است که در زندگي روزمره به کار مي‌بريم و بعد هم اضافه مي‌کنيم: «يک ليوان آب سرد بخور، شايد کمي حالت بهتر شود و پرخاشگري کم شود.» اما واقعا پرخاشگري ما با خوردن يک ليوان آب سرد برطرف مي‌شود؟ اصلا پرخاشگري چيست و از کجا سرچشمه مي‌گيرد؟ پاسخ به اين پرسش‌ها را در گفتگو با دکتر پرويز مظاهري، متخصص روانپزشکي بيابيد.
سلامت: اين روزها يکي از مصاديق بارز پرخاشگري، در رانندگي و در ترافيک‌هاي سنگين مشاهده مي‌شود. به نظر شما علل اين پرخاشگري‌ها چيست؟
ابتدا لازم است تعريفي از پرخاشگري داشته باشيم. پرخاشگري عبارت است از عدم تطابق رفتار و عکس‌العمل‌هاي شخصي نسبت به معيارها و الگوهاي محيطي که در آن زندگي مي‌کند و در حقيقت نوعي رفتار غيرعادي است. از سويي ديگر همه شرايطي که موجب ناکامي انسان شود، موجب ايجاد احساس خشم و در نتيجه عصبانيت و درنهايت پرخاشگري مي‌شود. به نظر مي‌رسد افزايش پرخاشگري مردم ناشي از اضطراب و تعجيل بيش از حد در انجام امور باشد و مثال شما در مورد رانندگي در ترافيک هم مويد همين امر است.
سلامت: آيا پرخاشگري افراد با گرمي هوا نيز ارتباط دارد؟
از نظر علمي ثابت شده افزايش دما، کاهش قندخون، کمبود سروتونين و مصرف الکل از عوامل تسريع‌کننده پرخاشگري است، پرکاري تيروئيد و کم‌خوابي را هم در بروز پرخاشگري موثر مي‌دانند.
سلامت: پرخاشگري تا چه حد طبيعي است و از چه حد بيشتر، بيماري تلقي مي‌شود؟
پرخاشگري هميشه غيرطبيعي است ولي خشم يک احساس طبيعي انسان مي‌باشد و در صورت مديريت صحيح آن مي‌تواند موجب ارتقاي علمکرد و نتيجه‌گيري بهتر شود، ولي اگر به صورت غلط ابراز شود موجب واکنش‌هاي نابهنجار و پرخاشگري مي‌شود. افراد مختلف در شرايط عصبي‌کننده يکسان، به يک اندازه عصباني نمي‌شوند، زيرا ارزيابي و تفسير آنها از آن موقعيت متفاوت است. بايد توجه داشت که گاهي پرخاشگري به صورت منفعلانه بروز مي‌کند مثل کارشکني، تاخير در انجام امور و انجام ندادن خواسته‌هاي قانوني و بهنجار فرد و اين چيزها موجب عصبانيت فرد مي‌شوند.
سلامت: تاثير پرخاشگري بزرگ‌ترها روي کودکان و فرزندان چيست؟
شخصيت والدين و نحوه تربيت آنها نقش به سزايي در شکل‌گيري نحوه ابراز خشم و پرخاشگري در کودکان دارد. ديده شده که کودکان با والدين پرخاشگر خود همانندسازي مي‌کنند و رفتار آنها را الگوي خود قرار مي‌دهند. کودکان و نوجواناني که با ابراز خشم به خواسته‌هاي خود برسند، در بزرگسالي نيز همين شيوه رفتاري را خواهند داشت.
سلامت: ويژگي‌هاي افراد پرخاشگر کدام‌اند؟
افراد پرخاشگر معمولا ترسو و مضطرب هستند، احساس ناتواني و عجز، احساس بي‌ارزشي و حقارت و بي‌اعتمادي نسبت به ديگران دارند و منزوي هستند. توقع آنها از اطرافيان زياد است. خود را بي‌ارزش‌تر از ديگران مي‌بينند، قدرت ابراز وجود منطقي ندارند و به همين دليل با پرخاشگري، افرادي را که از آنها مي‌ترسند تحت کنترل خود در مي‌آورند و توجه ديگران را به خود جلب و به نوعي احساس قدرت مي‌کنند، به راحتي به حقوق ديگران تجاوز مي‌کنند و رفتار خصمانه، تحقيرکننده، تحکم‌آميز و عيب‌جويانه دارند و سعي در تحميل عقايد خود به ديگران دارند.
سلامت: آيا خود شما تاکنون مورد پرخاشگري اجتماعي افراد قرار گرفته‌ايد؟
مسلما بنده هم همانند ساير شهروندان در معرض پرخاشگري قرار گرفته‌ام که عمدتا در حين رانندگي و يا توسط معدودي از بيماران يا همراهان ايشان بوده که در مورد پزشکان اين موارد گاهي ديده مي‌شود زيرا در صورت عدم پيروي و يا احيانا فوت يک بيمار هميشه خشم همراهان و خانواده بيمار درجه اول متوجه پزشک معالج مي‌باشد. از آنجايي که افراد پرخاشگر نيازمند محبت هستند و ابراز هم‌دردي يکي از روش‌هاي موثر کنترل خشم ديگران مي‌باشد و احساس درک شدن توسط ديگران، غالبا باعث آرامش فرد مي‌شود و از شدت عصبانيت او مي‌کاهد، بنده نيز بالطبع در اين‌گونه موارد سعي در آرام کردن طرف مقابل مي‌نمايم و معتقدم در بسياري از موارد، عصبانيت افراد ناشي از سوءتفاهم مي‌باشد، سعي مي‌کنم با مرور زمان و عدم پاسخگويي فوري، اين مشکل را حل نمايم.
سلامت: چه راهکارهايي را براي پيشگيري از پرخاشگري توصيه مي‌نماييد؟
تغيير موقعيت مکاني، ترک محل، شنيدن موسيقي، پياده‌روي، دوش گرفتن يا شنا کردن، نوشيدن يک شربت خنک و استراحت در يک اتاق ساکت و کم نور مي‌تواند موجب کاهش پرخاشگري شود.
سلامت: اگر شخصي در خيابان قصد تعرض و پرخاشگري به کسي را داشت، وظيفه شهروندان چيست؟
با توجه به اينکه هدف پرخاشگري صدمه زدن به ديگران است و به صورت‌هاي توهين، مسخره کردن، تنبيه کردن و درگيري فيزيکي با ديگران روي مي‌دهد و همچنين هنگام بروز عصبانيت، تمرکز فرد مختل و محدود مي‌شود و تمام توجه او به موضوعي معطوف مي‌شود که از آن خشمگين شده است و امکان تفکر سازنده، ارزيابي و استدلال منطقي از بين مي‌رود، توصيه مي‌شود شهروندان ناظر، با روشي ملايم سعي در آرام‌سازي فرد پرخاشگر و معارض بنمايند و از سرزنش و تحقير بيشتر وي بپرهيزند.
سلامت: آيا پرخاشگري با شخصيت افراد نيز ارتباط دارد يا نه؟ و چه شخصيت‌هايي بيشتر از ديگران به پرخاشگري روي مي‌آورند؟
قطعا پرخاشگري ارتباط مستقيم با خصوصيات شخصيتي افراد که از دوران کودکي شکل گرفته دارد و بيشتر افراد با زمينه‌هاي شخصيتي منفعل، مهاجم، مرزي، پارانوئيد (سوءظني) و ضداجتماعي از پرخاشگري براي رسيدن به هدف خود استفاده مي‌کنند.
سلامت: از نظر جنسيتي تفاوتي در پرخاشگري وجود دارد؟
بله، پسرها بيشتر از دخترها کج‌خلقي و پرخاشگري مي‌کنند، خصوصا در دوران کودکي از سوي والدين نسبت به اين امر در مورد همسالان خود نيز تشويق مي‌شوند، زن‌ها برخلاف مردها پس از پرخاشگري بيشتر پشيمان و مضطرب شده و احساس گناه مي‌نمايند. قدرت عضلاني بيشتر، جثه بزرگ‌تر و وجود هورمون تستوسترون از ديگر عوامل پرخاشگري بيشتر مردان نسبت به زنان مي‌باشد، البته خانم‌ها در حوالي دوران ماهيانه خود تحريک‌پذيرتر هستند و اضطراب و عصبانيت بيشتري تجربه مي‌کنند.
سلامت: علايم پرخاشگري چيست؟
افزايش ضربان قلب، انقباض عضلات بدن، گشاد شدن مردمک چشم، افزايش دفعات تنفس، بي‌حسي و کرختي، سرخي و رنگ‌پريدگي صورت، لرزش دست و صدا، تعريق، گرم يا سرد شدن بدن.
سلامت: عوارض پرخاشگري در درازمدت چيست؟
خشمگين شدن‌هاي متوالي در درازمدت موجب بروز اختلالات قلبي‌عروقي و سکته قلبي يا مغزي مي‌شود.
سلامت: براي کاهش پرخاشگري در سطح جامعه چه توصيه‌هايي داريد؟
با توجه به اينکه اضطراب از عوامل مهم بروز پرخاشگري است، بايد عوامل اضطراب‌زا در جامعه کاسته شود. يعني شرايطي فراهم گردد که مردم احساس آرامش و امنيت بنمايند، مسوولان در کاهش نگراني‌هاي اقتصادي خانواده‌ها تلاش نمايند، بعضي تبعيض‌هاي اجتماعي موجود برطرف و ترتيبي اتخاذ شود که افراد پرخاشگر نتوانند به خواسته‌هاي خود از طريق رفتار پرخاشگرانه دست يابند، مهارت‌هاي زندگي براي والدين آموزش داده شود، همچنين روش‌هاي صحيح و علمي تعليم و تربيت آموزش داده شود و افراد پرخاشگر در خانواده‌ها براي درمان تشويق شوند.
سلامت: آيا پرخاشگري درمان دارد؟
بله، پرخاشگري به هر دليل و با هر شدتي باشد قابل درمان است که همانند ساير اختلالات، با استفاده از دارو مي‌توان آستانه تحريک‌پذيري افراد را افزايش داد و اضطراب و نگراني‌هاي آنها را برطرف نمود و همچنين هم‌زمان از درمان‌هاي غيردارويي مثل روان‌درماني، رفتاردرماني و خانواده‌درماني براي بهبود رفتارها و تغيير نگرش آنها استفاده کرد.
نظرات (0)