فرهنگ اصطلاحات عامیانه ایرانی - ب

بابا قوري: نوعي كوري كه چشم آماسيده و به رنگ چشم مرده در مي آيد, كسي كه تخم چشم او برآمده و نفرت انگيز است و آن را شوم مي دانند.   

باب دندان: چيزي كه مناسب حال و باب طبع باشد, مطابق ميل, دلچسب.    

باجي: كلمه اي است براي خطاب به زن ناشناس.     

بر باد رفتن : از دست رفتن, تلف شدن, نيست و نابود شدن.    

به باد (فنا) دادن : هدر دادن, حرام كردن.    

به باد كتك گرفتن: يكريز كتك زدن.     

بارآوردن: سبب شدن, ايجاد كردن, نتيجه دادن.                

بار انداختن: توقف كردن, ماندن, اقامت گزيدن.             

بار خود را زمين گذاشتن: وضع حمل كردن, زاييدن.               

بار سفر بستن: تدارك سفر ديدن.             

بار گذاشتن: گذاشتن ديگ محتوي مواد غذايي بر روي اجاق.              

بار و بنديل: اسباب و بساطي كه اشخاص با خود مي برند.            

زير بار نرفتن : قانع نشدن, نپذيرفتن.            

باري از دوش كسي برداشتن: از زحمت و رنج كسي كاستن, از مشقت كسي كم كردن.     

بارو: ديوار قلعه, حصار, باره.         

باز: پرنده اي شكاري و تند پرواز كه چنگال هاي قوي و منقار مخروطي كوتاهي دارد.              

بالا: قد, قامت.         

بال بال زدن: از درد يا بي قراري به پيچ و تاب افتادن.           

باي بسم الله: اول هر چيز, ابتداي امر.          

بپا: به هوش باش, متوجه باش, مواظب باش.      

بخت: اقبال, شانس.             

بخت برگشته: تيره روز, سياه بخت.            

به بخت خود پشت پا زدن : فرصت مناسب و توفيق آميزي را از دست دادن, از خوشبختي مسلمي چشم پوشيدن. 

بخيه زدن: كوك زدن, دوختن.      

بد به دل راه ندادن: خيال بد نكردن, به ترديد دچار نشدن.        

بد تركيب: زشت.       

بد جنس: بد ذات, بد طينت, بد نهاد.        

بد چشم: مردي كه به زنان نامحرم به نظر شهوت نگاه كند.         

بد زبان: بد دهن, دشنام دهنده, بد سخن.         

بد قلق: بد ادا, بد عادت, بهانه گير, بد سلوك.           

بدك: نه چندان بد. 

بد و بي راه: حرف هاي زشت. ناسزا, سخنان نامربوط و ركيك.                   

بد هيبت: زشت, بد قيافه و زمخت.           

بربر نگاه كردن: خيره نگريستن.            

بر بيابان: وسط اين بيابان بي آب و علف، جايي که کسي يافت نشود .             

بر: سينه.     

برملا: آشكار.     

برملا كردن: آشكار كردن, فاش كردن.               

بر و بيابان: دشت و صحرا.     

برو بيا: رفت و آمد, دم و دستگاه.           

برو بيا راه انداختن: آمد و شد بسيار راه انداختن و پذيرايي كردن.       

بر و رو: چهره خوبي داشتن, قد و قامت.              

بروز دادن: اسرار فاش كردن, سري را آشكار كردن, لو دادن.           

بر وفق مراد: مطابق ميل.          

بزك دوزك: بيان آرايش زنان با لحن شوخي.            

بزك كردن: آرايش كردن زنان.           

بزن و بشكن: هياهو و شلوغي حاصل از شادي و طرب.           

بزن و بكوب: ساز و آواز و رقص در مجلس بزم.       

بساط چيزي را راه انداختن / پهن كردن: وسايل آن را مهيا كردن.        

بساط راه انداختن / در آوردن: الم شنگه راه انداختن, رسوايي و مرافعه به بار آوردن.           

بسم الله: جمله اي است كه هنگام تعارف به كار مي رود و گاه معني بفرماييد و ميل كنيد مي دهد.             

بشكن زدن: برآوردن صدايي آهنگ دار از ميان انگشتان دست به قصد شادي.     

بشور:‌بشوي.                

بغ كردن: اخم كردن و ترش رو نشستن, عبوس شدن.              

بغ كرده: عبوس, روي در هم كرده, خشمگين.                

بغل: كنار, پهلو.             

بغل زدن: كسي يا چيزي را در آغوش گرفتن, بغل گرفتن.             

بكوب: با شتاب, تند.                 

بگو مگو: جر و بحث, مشاجره.              

بگو مگو كردن: جرو بحث كردن, مشاجره كردن.              

بلد: راهنما, كسي كه به عنوان شناسنده راه با كسي يا عده اي همراه مي شود, بلد چي.            

بلد بودن: دانا و عالم بودن, وارد بودن, آگاه بودن.                

بلند بالا: قد بلند, بلند قامت.                  

بله بران: قول و قرارهاي قبل از عروسي بين خانواده هاي عروس و داماد.                 

بنا: قرار.       

بنا را به اين گذاشتن كه: چيزي را معيار قرار دادن.              

بنا كردن به: شروع كردن به.      

بند آمدن: متوقف شدن ريزش يا جريان مايعات.       

بند انداختن: برچيدن موي صورت زنان با نخ تابيده.            

در بند چيزي بودن : به فكر چيزي بودن.              

بندانداز: زني كه با بند موي صورت زنان را در مي آورد, سلماني زن.             

بو بردن: حدس زدن, تخمين كردن, از قراين امري آن را فهميدن.              

بوسيدن و كنار گذاشتن: ترك گفتن و رها كردن عادت يا كاري را.                 

به جهنم: خوب شد كه چنين شد, به درك.                  

به كلي: تماماً.

به محض: به مجرد, همان وقت كه.                    

به هم زدن: به دست آوردن, تهيه كردن. باطل كردن.                    

به هواي: به سوداي, به آرزوي.             

بي برو برگرد: قطعاً, بي چون و چرا, بدون ترديد.                   

بي تاب شدن: بي قرار شدن, بي طاقت شدن.             

بي حساب و كتاب: خارج از اندازه, بسيار زياد.                             

بيخ: تنگ.        

بيخ خِـر: بيخ گلو.           

بي خودي: بي علت, بي سبب.                     

بي خيال: بي فكر, غافل, لاقيد, فردي كه به چگونگي امور اهميت نمي دهد.         

بي خيال بودن: اهميت ندادن, نگران نبودن.              

بي خيالي زدن ـ خود را به: خود را به لاقيدي زدن, نسبت به چيزي اهميت ندادن.            

بي درد سر: بدون زحمت.           

بي دل و دماغ: تنگ خلق, ملول, افسرده.               

بيرون زدن: يك مرتبه از خانه يا جايي درآمدن.     

بي سر و پا: فرومايه, پست.          

بي عرضه: آدم ناقابل و بي مصرف, كسي كه كارها را با بي لياقتي انجام دهد.                

بي غل و غش: بي حيله, بي مكر و فريب.         

بيق بيق بودن: خنگ بودن, به تمام معنا احمق بودن.           

بي گدار به آب زدن: ناسنجيده به كاري اقدام كردن, به كاري كه حساب سود و زيان يا پيروزي و شكستش نامعلوم است پرداختن, بي احتياطي كردن.                

بي مايه فطير است: بدون مايه و سرمايه كار انجام نمي شود.    

بي وارث: آنكه خويشاوندي ندارد كه پس از مرگش از او ارث ببرد.             

بي هوا: ناگهان: ناغافل, غفلتاً.              

بي هيچ چون و چرا: بدون هيچ گونه عذر و بهانه اي.