|
چرخ باد گرد ،یا گلباد ، از چند پره یا بادبان هموزن و متعادل تشكیل شده است كه از یك محور به چرخش در می آید . وقتی باد به بادبانها می خورد ، گلباد یا چرخ بادگرد به چرخش در می آید و آن نیز به نوبه خود ،محور را به چرخش , در می آورد . این نیروی گردنده ، به كمك چند چرخ دنده از محور به بخشی از دستگاه كه كار را انجام می دهند ، منتقل می شود .طرز كار آسیای بادی از روزگار باستان برای انسان شناخته بود ولی از نوع استفاده از آن در سالهای پیش از سده دوازدهم میلادی ، اطلاع چندانی در دست نیست . در همان دوره بود كه استفاده از آسیای بادی در اروپا وسیعا رواج یافت .نخستین نوع آسیای بادی كه دیرك یا آسیای آلمانی نامیده می شود ، از یك دیرك ثابت عمودی ساخته شده بود كه تمام دستگاه آسیا چنان به دورش می چرخید كه گلباد رو به باد قرار گیرد . در نوع دیگری از آسیای بادی كه برجك ، منارك یا آسیای هلندی نامیده می شود ،گلباد و محور را برروی برج گردنده ای كه خود بر یك برجك ثابت سوار بود ، نصب می كردند .نیرویی كه این آسیاهای بادی تولید می كردند در نوع آلمانی از دو تا هشت اسب بخار و در نوع هلندی از شش تا چهارده اسب بخار می رسید . نزدیك به نیمی از نیروی تولید شده در داخل دستگاه انتقال نیرو یا جعبه دنده از دست می رفت ، و به همین علت ، آسیاهای مزبور چندان كار آمد به شمار نمی رفتند . ولی تا سده هیجدهم كه نیروی بخار مورد استفاده قرار نگرفته بود ، وسیعا بكار گرفته می شدند . در سده هفدهم ، فقط در هلند ، به تنهایی ، بیش از هشت هزار آسیای بادی مشغول كار بودند .
نوع خیلی كوچكتری از آسیای بادی ، كه برای كشیدن آب از نهرها و رودها بكار گرفته می شد ، در اواخر سده نوزدهم ، در بیشتر ایالات آمریكا مورد استفاده مردم قرار می گرفت . از این آسیاها برای تامین آب احشام ،مصارف خانگی یا آبیاری استفاده می شد .
آسیاب های بادی هم در ایران وجود داشته اند ؟ ( بروایت دیگر )
سال ۱۹۹۰ در هلند تدریس می كردم روزی یكی از همكاران من آمد و گفت می دانی مخترع آسیای بادی كیست . جواب دادم ، نه ولی احتمالا هلندی است . وی گفت نه آقا جان آسیاب بادی ما شماست . با مشاهده مداركی كه ایشان نشان داد و پیگیری هایی كه كردم ، متوجه شدم یكی از آسیاب با عمری بالای ۲۵۰۰ سال هنوز در خراسان كار می كند و خارجی ها از ما اطلاعات بیشتری درباره خودمان دارند . روزی یك آمریكائی به من گفت تمدن از ایران به یونان رفته است و بسیاری چیزهایی كه در یونان بوده ، قبل از تمدن یونان در ایران وجود داشته است . ورود اسلام به تمدن ایران باعث حركت و فرهنگ جدیدی شد كه بر دنیا تاثیر گذاشت و بناهای قبل و بعد از اسلام ، نشاندهنده معماری عالی ایران بوده كه هم اكنون خبری از بناهای جدید با این معماری نیست .
|
Open Source Content Management 
نظرات (0)