Open Source Content Management

اسپیره‌ی کوهی یا ریش بز به دلیل ظاهر زیبا و قد بلند آن، در هنگام شکوفه و پوشش زیبایی که به چمنزارهای مرطوب می‌دهد، عنوان ملکه چمنها را به دست آورده است. گلهای اسپیره‌ عطر بادام دارند و شیرین و گرم هستند و برگ‌های آن تند و مطعرند .
برگ‌های اسپیره‌ وقتی خشک شوند، عطر یونجه را پیدا می‌کنند و برای خوش‌ طعم کردن نوشابه‌های خنک تابستانی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. اسپیره‌ی کوهی را کف اتاق پخش می‌کنند تا در طول ماه‌های تابستان هوای داخل اتاق را خشبو نگه دارد .
عطر اسپیره‌ی کوهی به انسان نشاط می‌بخشد. از گل‌های این گیاه برای درمان بیماری مالالریا و تب‌های نوبه و عفونت‌ها‌ چشمی استفاده می‌شده است. با کشف اسید سالیسیلیک از غنچه‌های گل ای نگیاه توسط یک پرفسور ایتالیایی در 
سال ۱۸۳۹، معلوم شده که چرا این گیاه خاصیت تب‌بری دارد. اسید سالیسیلیک همچنین د رپوست و برگ درخت بید نیز موجود است و در سال ۱۸۸۹، از همین ماده، آسپرین که از نام علمی اسپیره‌ی کوهی گرفته شده است، ساخته شد .
آسپرین مانند اسید سالیسیلیک دارای خواص ضد التهاب نیز می‌باشد و می‌تواند حرارت بدن را کاهش دهد. گیاه پزشکان اسپیره‌ی کوهی را جهت دردهای روماتیسمی و مفصلی و همچنین سرماخوردگی‌ها تبدار و آنفلوانزا توصیه می‌کنند. این گیاه همچنین یکی از مؤثرترین داروها جهت رفع سوزش معده و مقابله با اسیدیته معده می‌باشد و برخلاف آسپرین، باعث تحریک و خونریزی معده بیمار نمی‌شود .
اسپیره‌ی کوهی دارویی ملایم است و خاصیت قابض کنندگی آن مانع اسهال در کودکان می‌شود. این گیاه همچنین یک داروی آرایشی مفید نیز می‌باشد و از گلاب آن برای تقویت پوست بعد از پاک کردن صورت استفاده می‌شود .
▪ زیستگاه طبیعی :
گیاه بومی اروپا و آسیا می‌باشد که کشت آن در آمریکای شمالی نیز متداول شده است. بر روی خاک‌های غنی و مرطوب در سواحل رودخانه و نهر‌ها و در باتلاق‌ها و مرداب‌ها می‌روید .
▪ مشخصات ظاهری :
گیاه بادوامی است که طول آن به ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه‌های اسپیره خشک و متمایل به رنگ قرمز هستند. برگ‌های آن شبیه پر و معطر و دندانه‌دار می‌باشندو هر برگ دارای ۲ تا ۵ جفت برگچه است. روی برگ‌ها سبز تیره و زیر آن سفید مایل به خاکستری است. گل‌های اسپیره‌ به رنگ کرم و بسیار خوشبو هستند که چندتایی و به طور چسبیده به هم در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. اسپیره، از اواسط تابستان تا اوایل پاییز گل می‌دهد، که همین گل‌ها سپس تبدیل به میوه‌های مارپیچ و حلزونی می‌شوند .

● سنبل Hyacinthus
سنبل گیاهی است به رنگ­های متنوع و گل های نسبتاً فراوان که همزمان با شروع فصل بهار دیده می‌شود. نام جنس این گیاه Hyacinthus است. سنبل گیاهی پیازی و پات پلنت Pot plant است و کمتر از آن به عنوان گل شاخه بریده استفاده می­شود، بلکه بیشتر مصرف آن بصورت گیاه گلدانی است.
معمولاً پیاز­های نیمه مقاوم به سرمای این گیاه را پیش رس می­کنند تا در عید نوروز از گل آن‌ها استفاده کنند. پیاز­های سنبل را در محیطی با خاک سبک و غنی از مواد غذایی کشت می­کنند. اما برای کاشت این پیاز­ها باید دو نکته را مورد توجه قرار داد :
۱)۳ تا ۴ سانتی‌متر از انتهای پیازها خارج از خاک قرار گیرد. همه طول پیاز را در داخل خاک قرار ندهید؛
۲) بعد از کاشت پیاز­ ابتدا مدتی در حرارت پایین باشد، تا حجم مناسب و لازم ریشه در روی پیاز‌ها تشکیل شود. سپس این پیاز­ها را به مکان گرم با درجه حرارت حدود ۱۵ درجه انتقال ­دهید تا رشد اندام‌های هوایی آغاز شود. چنانچه نحوه تشکیل ریشه بخوبی انجام نگیرد استقرار گیاه در خاک و رشد و نمو بعدی گیاه با موفقیت همراه نخواهد بود. 
برای به گل رفتن و دوام گل‌های سنبل، قبل از کاشت باید پیازها تیمار حرارتی شوند. سنبل­های کاملاً درشت قبل از برداشت برای مدتی در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد، سپس حداقل به مدت ۶ هفته در دمای ۹ درجه سانتی‌گراد نگهداری شوند و بعد از آن برای کاشت گیاه شرایط و مواردی را که قبلاً گفته­ شد را به همان ترتیب اجرا کنید تا یک سنبل پر گل داشته باشید.
تکثیر سنبل بوسیله پیازچه­های محدود و کم آن صورت می­گیرد. معمولاً برای افزایش تعداد پیازچه­ها در سطح قاعده پیاز خراش­های مثلثی شکل و یا خراش­هایی بصورت صلیب­ ایجاد ­کنید. بدین­ سان محل­های خراش داده شده باعث تحریک به پیازشدگی پیاز می­شوند. اما بطور معمول تعداد پیازچه­های بدست آمده از پیاز­های متوسط و معمولی سنبل فقط بین ۳ تا ۵ پیازچه است، به همین دلیل تکثیر سنبل با محدودیت همراه است.
روش دیگر تکثیر سنبل استفاده از بذرکاری است. برای به گل رفتن بذر پیازهای سنبل زمان طولانی لازم است. هم‌چنین کشت سلولی سنبل یا Tissue culture هم روش مناسب دیگری برای تکثیر آن است
● دراسنا
دراسنا از دیگر گیاهان خانواده لیلیاسه است. دراسنا هم نام لاتین و هم جنس گیاه است. گونه‌های مختلف، نام‌های مختلفی دارند به عنوان مثال دراسنای برگ بلالی، دراسنای درختی سبز و درختی صورتی وجود دارند. دراسنای برگ بلالی گیاهی است که برگ­هایش شبیه برگ ذرت است. 
دراسنای سبز شباهت زیادی به گیاه کوردلین دارد. از لحاظ ظاهری کوردلین‌ها شباهت زیادی به دراسنا‌ها دارند. تنها راه تشخیص این دو گیاه ریشه­‌ی آن‌هاست. زیرا ریشه­های کوردلین معمولاً زرد رنگ هستند، در حالیکه ریشه دراسنا­ها سفید و سفید مایل به کرم می‌باشند. بعلاوه کوردلین­ها رشد برگی دارند، رشد ساقه­ای قطور مثل انواعی از دراسنا­ها در آن‌ها دیده نمی‌شود. 
کشت و کار دراسنا­ها نیاز به یک خاک عمیق زراعی دارد. برخی از این دراسنا­­ها نظیر دراسنا­های درختی رشد و نمو سریع‌تری دارند و برای اینکه رشد آن‌ها بخوبی انجام گیرد به خاک عمیق و متوسط نیاز دارند.
ترکیب خاکی دراسنا­ها: مخلوط مساوی خاک برگ، خاک پیت، کود دامی و خاک لومی مرغوب است. این ترکیب خاکی با PH معادل ۵/۶ تا ۷، یک تا دو بار در ماه و همراه با محلول­های غذایی در فصل رشد برای گیاه توصیه می­شود. در غیر اینصورت علائم کمبود عناصر غذایی بر روی برگ­های گیاه بشکل لکه­های قهوه­ای و سیاه شدن انتهای برگ­ها و هم‌چنین ریزش برگ‌ها مشاهده می­شود.
تکثیر دراسنا­ها بوسیله قلمه‌ی ساقه و خوابانیدن هوایی Air layering انجام می­گیرد. قلمه­های انتخاب شده از دراسنا­ها بشکل قلمه­های علفی (سبز) و هم قلمه‌های میانی قابل برداشت هستند.
برخی از دراسنا­ها نظیر دراسنا­های درختی از نوع صورتی و سبز تکثیر مشکل­تری دارند و ریشه­زایی در آن‌ها بخوبی صورت نمی­گیرد. لذا برای کمک به ریشه­زایی این گیاهان از هورمون­های ریشه­زا استفاده می­کنیم.
● یوکا Yuca
یوکا از دیگر گیاهان خانواده لیلیاسه است که تنه قطور درخت مانند دارد، شاخه­های تازه رشد یافته‌ در روی آن ظاهر شده و منظره درخت­های مینیاتوری را بوجود می­آورند.
یوکا­ی زنگوله­ای گیاهی است که در فضای باز استفاده می­شود. این گیاه گل‌های سفید شیپوری مانند آویزان دارند که در فصل تابستان به گل می­روند. یوکای زنگوله­ای بوسیله­ تقسیم بوته تکثیر می­شود.
یوکای درختی یا یوکای گلخانه‌ای صرفاً بوسیله قلمه­های انتهایی یا میانی ساقه تکثیر می­شود، و زمستان‌های سرد را تحمل می‌کند.
عکس­العمل گونه­های یوکا به شرایط نا­ مساعد محیطی بصورت ریزش و ایجاد لکه‌های زنگ مانند و نهایتاً سوختگی سر برگ­ها می‌باشد. برای جلوگیری از بروز چنین حالتی علاوه بر فراهم کردن رطوبت نسبی محیط، باید PH را نیز در محدوده‌ی ۶ تا ۷ ثابت نگه داریم.
● گندمی Chlorophytum
آخرین گیاه خانواده لیلیاسه سجافی یا گیاه گندمی است، با نام علمی Chlorophytum. روش تکثیر این گیاه از دیگر گیاهان خانواده لیلیاسه متفاوت است. یکی از روش­های تکثیر گیاه گندمی رانر­ها یا دستک‌های گیاه است . لذا با جدا کردن این رانر­ها و انتقال آن‌ها به محیط ریشه­زایی یک گیاه جدید بوجود می­آید. این گیاه برای نگهداری در منزل شرایط بسیار مناسبی دارد. خصوصاً کلروفی‌تیوم سبز رنگ کاملاً به شرایط منزل سازگار است و در صورتی که از نوع ابلق آن در منزل استفاده ­کنیم باید شرایط پر نور را برای نگهداری گیاه فراهم کنیم.

قطعه باغ میوه ایرانی در باغ گیاه شناسی ملی ایران با اهداف زیر در زمینی به مساحت ۵&#۰۳۹;۴ هکتار تأسیس گردید: 
۱) وجود مجموعه ای از درختان و درختچه های میوه بومی کشور برای انجام تحقیقات باغبانی و گیاهشناسی 
۲) ایجاد زمینه آموزشی برای بازدیدكنندگان از باغ گیاه شناسی به منظور آشنایی با تنوع میوه های بومی و شناساسی ریخت شناسی ارقام جمع آوری شده 
۳) حفظ ذخیره ژنتیکی کشور وتولید و تکثیر گونه های در حال انقراض. 
دراین قطعه سعی شده است تا ارقام متنوعی از میوه های بومی جمع آوری و نگهداری شود. این ارقام شامل انگور، انجیر، ازگیل، انار، آلبالو، آلو، به، پسته، توت، زالزلك، زردآلو، سیب، زیتون، سنجد، گلابی، گردو، فندق، هلو، شلیل، عناب و خرمندی می باشد. طراحی کاشت گونه های انتخابی بر اساس دو گروه عمده هسته داران و دانه داران در دو سری محور جنوب به شمال باغ میوه به صورتی انجام گرفته که تناسب لازم از نظر حجم توده درختی، تاج پوشش، زمان گلدهی ، قرابتهای ظاهری و تشابهات زیبا شناختی رعایت شود. تاكنون تعدادی از ارقام بومی نادر جمع آوری و در این قسمت كشت گردیده است. سیستم آبیاری آن به صورت قطره ای می باشد. 
در قسمت شمالی باغ دریاچه ذخیره کننده آب وجود دارد. رودخانه ای در قسمت مرکزی باغ میوه طراحی شده است که از این دریاچه منشعب شده و به دریاچه خزر در قطعه خزری باغ گیاه شناسی ملی ایران می ریزد. در اطراف این رودخانه باغچه ای از گلهای زینتی کشت شده و سعی بر آن است که در سالهای آینده علاوه بر حفظ و نگهداری گیاهان بومی این مجموعه بر غنای گونه ای آن نیز افزوده شود.