Open Source Content Management

ذرت از محصولات مهمی است که به عنوان غذای انسان و دام مطرح است . لذا نه تنها کمیت بلکه کیفیت آن نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است .
● تاثیر عناصر مختلف بر ذرت و علائم کمبود آنها .
▪ ازت (N) : باعث افزایش مقدار پروتئین دانه ، رشد اندامهای هوایی ، و همچنین باعث افزایش عملکرد می شود . در صورت کمبود برگهای پیر از قسمت نوک شروع به زرد شدن کرده و در امتداد رگبرگ میانی به شکل V پیش می رود.
▪ فسفر (p) : به زود رسی ذرت کمک می کند . در نتیجه باعث می شود که گیاه از تنش رطوبتی و گرمایی ، که در مرحله گرده افشانی صورت می گیرد ، اسیب نبیند و اگر گیاه دچار کمبود شود برگها سبز تیره مایل به بنفش شده ، خوشه ها کوچک می شوند و دانه ها نامنظم می رسند .
▪ پتاسیم (k) باعث افزایش طول دوره پر شدن دانه می شود و به رسیدگی یکنواخت و افزایش تعداد دانه در خوشه کمک کرده و ورس را کاهش می دهد ، در صورت کمبود پتاسیم برگها نسبتاً دراز و چروکیده شده و خطوط زرد طولی زیر برگ ظاهر می شود . حاشیه برگها سوخته و قهوه ای شده ، خوشه ها کوچک باقی مانده و دانه تشکیل نمی شود .
▪ روی (zn) :‌به افزایش ماده خشک گیاه کمک نموده و اگر گیاه دچار کمبود شود نوارهای کلروز روی برگ ایجاد شده و برگها پیچ خورده می شوند .
▪ بر (B) به تشکیل دانه گرده کمک کرده و در ساخت دیواره سلولی نقش مهمی ایفاء می کند . در صورت کمبود ، رشد گیاه کاهش یافته ، کوتولگی بوجود آمده و میزان تولید دانه کم می شود .
▪ مس (cu) : در تشکیل لیگنین و ایجاد دیواره سلولی قوی گیاه کمک می کند و مقاومت گیاه را در مقابل پژمردگی کاهش افزایش می دهد . در صورت کمبود مس ، رشد گیاه کاهش یافته ، برگها زرد و پژمرده می شوند .

یونجه یکی از مهمترین محصولاتی است که به منظور تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرد ، لذا علاوه بر افزایش عملکرد باید با تامین عناصر میکرو ، کیفیت آن را بهبود بخشید .
● تاثیر عناصر مختلف بر یونجه و علائم کمبود آنها : 
▪ ازت (N) : به طور کلی یونجه نیاز به ازت خود را از طریق رابطه همزیستی با باکتریهای تثبیت کننده ازت به دست یم آورد و استفاده بیش از حد کودهای ازته باعث کاهش عملکرد و افت کیفیت می گردد . در صورت کمبود این عنصر برگها کوچک و نازک و سبز روشن شده و ریشه ها نازک می شوند .
▪ فسفر (P) : این عنصر باعث گسترش سیستم ریشه ای گیاه شده و عملکرد را افزایش می دهد . در اثر استفاده از کودهای فسفره مقاومت گیاه نستب به آفات و بیماریها بیشتر می گردد . در صورتیکه گیاه دچار کمبود فسفر شود برگها به رنگ سبز تیره و یا بنفسش درآمده و از نوک شروع به خشک شدن می کند . همچنین گره زایی متوقف شده و احتمال سرمازدگی در گیاه زیاد می شود . 
▪ پتاسیم (K) : حساس ترین عنصر برای یونجه محسوب می شود و باعث افزایش عملکرد می گردد . در صورت کمبود ، ابتدا لکه های سفیدرنگی در حاشیه برگ ظاهر می شود و در نهایت زمینه اصلی برگ زرد و سپس قهوه ای می گردد و حاشیه برگها به صورت شکسته و نامنظم در می آید .
▪ مولیبدن (Mo) : این عنصر در ساختمان آنزیمهای گیاه نقش داشته و به گره زایی کمک می کند . کمبود آن به علت دخالت در واکنشهای احیاء نیترات باعث بروز کمبود ازت می شود . و از علائم دیگر کمبود این عنصر این است که برگها باریک و رنگ پریده شده و شکل برگها از حالت طبیعی حالت می شود . همچنین کم رشدی از سایر عواقب دیگر کمبود این عنصر است . 
▪ بر (B) : این عنصر در جوانه زدن گرده و در انتقال آب در گیاه نقش مهمی ایفاء می کند . در صورت کمبود ، میان گره ها کوتاه شدن و گیاه به صورت رزت در می آید . همچنین سیستم ریشه ای ضعیف شده و رشد متوقف می شود .

برجسته‌ترین ویژگی گیاهان نقش بنیادی آنها در زیست بوم‌هاست:
گیاهان وظیفه مهم تولید غذا با استفاده از انرژی نورانی، تبدیل دی اکسید کربن به اکسیژن، تلطیف و پالایش هوا (در مناطق شهری به‌دلیل محدود بودن فضاهای سبز و بالا بودن آلودگی هوا، شمار مبتلایان به بیماری‌های قلبی- ریوی- عروقی بسیار بیشتر از ساکنین مناطق غیر آلوده مثل روستاهاست)، حفاظت از خاک در برابر فرسایش آبی و بادی (در مناطق دارای پوشش گیاهی مطلوب، از یک سو به ندرت شاهد جاری شدن سیل هستیم و از سوی دیگر خاک بسیار غنی و حاصل خیز است)، زیبا‌سازی‌ محیط و به‌طور کل ایجاد محیط زیست مناسب برای انسان و سایر موجودات زنده را در کره خاک بر عهده دارند، بنابر این بقای موجودات زنده از جمله انسان به وجود گیاهان وابسته است و انسان با حفاظت از گیاهان در واقع حیات خویش را تضمین می‌کند.
امروزه افزایش جمعیت کره زمین و نیازهای رو به ازدیاد جوامع بشری با افزایش توان اجرای طرح‌های عمرانی و فزونی گرفتن روند بهره برداری از منابع طبیعی همسو و این همسویی باعث شده تا چهره زمین با دگرگونی‌های بس شگرف و تغییرات اقلیمی بسیار عظیم مواجه شود، برای مثال استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی با افزایش بی‌رویه میزان گازهای گلخانه‌ای در جو کره زمین همراه بوده است، این رخداد سبب گرم شدن بیش از حد هوای زمین و وقوع تغییرات مخرب اقلیمی از جمله آب شدن یخچال‌های قطبی، بالا آمدن سطح آبهای آزاد و در نتیجه به زیر آب رفتن بسیاری از زیستگاه‌های طبیعی و مناطق مسکونی حاشیه این آب‌ها شده است.
آسیب دیدن لایه ازن و در نتیجه بالا رفتن میزان اشعه ماورای بنفش تابش‌های خورشیدی به‌عنوان اشعه‌ای جهش زا، بیماری‌زا و تاحدی مرگبار نیز ره آورد دیگر پیشرفت‌های صنعتی و تولید گازهای مخرب توسط کشور‌های صنعتی جهان بوده است؛ این تغییرات ضمن ایجاد دگرگونی در زیستگاه‌های مختلف، نابودی و انقراض بسیاری از گونه‌های گیاهی را به‌دنبال داشته و بسیاری از گونه‌های گیاهی را نیز در معرض خطر نابودی قرار داده است [ انقراض گیاهان همواره با ایجاد اختلال در گردش انرژی و مواد در محیط‌های طبیعی و محو شدن بسیاری از ریز اندامگان‌ها و گونه‌های جانوری از پهنه کره خاک همراه بوده است]. ادامه این وضع سبب از بین رفتن تعداد بیشتری از گیاهان شده و شاید در آینده با انقراض همه رستنی‌های کره زمین و پایان حیات روی کره خاک همراه باشد! 
▪ نام فارسی: گونه‌ای گل گندم
▪ نام علمی: Boiss. & Hausskn. Centaurea phlomoides
این گیاه یکی از گونه‌های سرده گل گندم بوده و به تیره آفتابگردان تعلق دارد؛ ۷۴ گونه علفی یک ساله یا چند ساله از این سرده در ایران یافت می‌شود.
مختصری از ویژگی‌های گیاه شناسی: گیاهی چند ساله پوشیده از کرک، با ساقه منفرد که در انتها منشعب می‌شود، به ارتفاع ۵۰ تا ۸۰ سانتی متر. برگ‌ها سرنیزه‌ای، پایینی‌ها با قاعده لوب دار.گل زرد-طلایی، مجتمع در کپه‌ها، کپه‌ها متعدد، تخم مرغی، با برگه‌های گریبانی خاردار. میوه فندقه با کاکلی متشکل از چهار تار.
▪ زمان گل و میوه دهی: ازخرداد تا مرداد.
▪ پراکندگی جغرافیایی در کشور: این گیاه تا به حال تنها در دو منطقه یکی در استان کردستان، ارتفاعات اورامان در نزدیکی نوسود و دیگری منطقه‌ای بین پاوه و باینگان در استان کرمانشاه مشاهده شده است. 
▪ مصارف و کاربردها: به‌دلیل کمیاب بودن و در نتیجه پهنه گسترش بسیار محدود در این مقوله اطلاعاتی وجود ندارد؛ مصارف و کاربردهای یکی از خویشاوندان نزدیک این گونه گل گندم زرد است با نام علمی:
Centaurea solstitialis L.
▪ محیط زیست: تولید غذا (انرژی و مواد) به‌عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی در زیست بوم ها، تلطیف هوا با تولید اکسیژن و رطوبت، حفاظت از خاک در برابر فرسایش آبی و بادی، ایجاد محیط زیست مناسب برای انسان و سایر جانداران مصرف‌کننده و زیبا‌سازی‌ محیط.
▪ ترکیبات: دارای اسید کالسی تراپیک و کنیسین یا سانتورین که ماده‌ای بی‌شکل وتلخ مزه است. 
▪ خواص درمانی: از قسمت‌های مختلف گیاه به‌خصوص گل‌های آن به‌عنوان تب بر استفاده می‌شود.
▪ مصارف تغذیه ای: مورد چرای دام و علفخواران وحشی قرار می‌گیرد.

سید رضا صفوی
گیاه شناس